Als zzp’er mag je in principe onbeperkt voor één opdrachtgever werken, maar er zijn belangrijke wettelijke regels die bepalen wanneer dit problematisch wordt. De DBA-wet (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) stelt criteria vast om schijnzelfstandigheid te voorkomen. Wanneer je te veel kenmerken van een werknemer vertoont, kan de Belastingdienst je opdracht herclassificeren als een arbeidscontract met alle gevolgen van dien.
Wat zijn de officiële regels voor zzp’ers bij één opdrachtgever?
De DBA-wet bepaalt dat je als zzp’er moet kunnen aantonen dat je een echte ondernemer bent, ongeacht hoe lang je voor één opdrachtgever werkt. Er bestaat geen wettelijke maximumduur, maar wel criteria die je ondernemerschap moeten bewijzen.
De belangrijkste wettelijke criteria zijn ondernemerschap, gezagsverhouding en arbeidsomstandigheden. Je moet kunnen aantonen dat je zelfstandig beslissingen neemt over hoe je het werk uitvoert. Dit betekent dat je eigen werktijden bepaalt, eigen materialen gebruikt en verantwoordelijk bent voor het eindresultaat.
De Belastingdienst kijkt naar drie hoofdcriteria: ondernemerschap (neem je risico’s en maak je winst?), gezagsverhouding (krijg je instructies of werk je zelfstandig?) en arbeidsomstandigheden (werk je als ondernemer of als werknemer?). Bij detachering door een personeelsdienst zijn deze regels vaak duidelijker geregeld, omdat de detacheringsorganisatie de werkgeversfunctie overneemt.
Wanneer wordt een zzp-opdracht gezien als schijnzelfstandigheid?
Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer je feitelijk als werknemer functioneert maar formeel als zzp’er wordt behandeld. Dit gebeurt wanneer je exclusief voor één opdrachtgever werkt, vaste werktijden hebt, en geen ondernemersrisico loopt.
De belangrijkste signalen van schijnzelfstandigheid zijn exclusiviteit bij één opdrachtgever, het ontbreken van eigen materialen of werkruimte, en het krijgen van gedetailleerde instructies over hoe het werk uitgevoerd moet worden. Ook vaste werktijden, het gebruik van bedrijfsmaterialen van de opdrachtgever, en het ontbreken van financieel risico wijzen op een arbeidsrelatie.
Voor zowel zzp’er als opdrachtgever heeft schijnzelfstandigheid vervelende gevolgen. De zzp’er kan worden geconfronteerd met naheffingen van loonheffingen en premies over de gehele periode. De opdrachtgever riskeert boetes en moet alsnog werkgeverspremies betalen. In sommige gevallen kan zelfs een arbeidscontract ontstaan met alle rechten van dien.
Hoe voorkom je problemen bij langdurige zzp-opdrachten?
Om problemen te voorkomen moet je als zzp’er actief je ondernemerschap kunnen aantonen. Dit doe je door voor meerdere opdrachtgevers te werken, eigen materialen te gebruiken, en zelfstandig te bepalen hoe je het werk uitvoert.
Praktische tips om binnen de wettelijke kaders te blijven zijn het variëren van opdrachten en opdrachtgevers, het bijhouden van een ondernemersadministratie, en het afsluiten van een beroepsaansprakelijkheidsverzekering. Zorg ervoor dat contracten duidelijk de eindresultaten beschrijven in plaats van de manier van werken.
Het juist vormgeven van contracten is cruciaal. Vermijd clausules over werktijden, vakantie-aanvragen of het gebruik van bedrijfsmaterialen. Focus op resultaten en deadlines. Bij detachering nemen gespecialiseerde personeelsdiensten deze juridische complexiteit vaak uit handen, omdat zij ervaring hebben met het correct structureren van opdrachten binnen de wettelijke kaders.
Wat gebeurt er als je te lang voor dezelfde opdrachtgever werkt als zzp’er?
Wanneer de Belastingdienst vaststelt dat sprake is van schijnzelfstandigheid, volgen naheffingen van loonheffing en premies over de gehele periode. Ook kunnen er boetes worden opgelegd en ontstaan soms onverwachte werknemersrechten.
De financiële consequenties kunnen aanzienlijk zijn. Naheffingen worden berekend over het volledige bedrag dat je als zzp’er hebt ontvangen, inclusief btw. Daarnaast komen er werkgeverspremies bij voor de opdrachtgever. In ernstige gevallen kan de rechter vaststellen dat er feitelijk een arbeidscontract bestond, wat recht geeft op vakantiegeld, ontslagvergoeding en andere arbeidsvoorwaarden.
Bij problemen kun je als zzp’er bezwaar maken tegen de beslissing van de Belastingdienst. Het is verstandig om juridische hulp in te schakelen en alle documentatie te verzamelen die je ondernemerschap aantoont. Opdrachtgevers kunnen hun risico’s beperken door vooraf een modelovereenkomst aan te vragen bij de Belastingdienst of door samen te werken met erkende detacheringsbureaus die deze expertise in huis hebben.